دستگاه منطقی قرآن کریم در افق منطق صوری

Authors

ابراهیم دادجو

پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

abstract

هر چیزی که ساختار منسجم و معقولی دارد، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. قرآن کریم نیز در مقام کتاب آسمانی ای که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. از آنجا که قرآن کریم بر انسان ها نازل شده و قصد خروج انسان ها از ظلمت ها به نور را دارد باید دارای ساختاری بر وفق ادراک انسان ها باشد. ساختار فکری و ادراکی انسان ها بر ساختار منطق ارسطویی ـ که چیزی جز ساختار ادراکی و فکری نوع بشر نیست ـ مبتنی است. از این روی، ساختار قرآن کریم نیز ـ به این دلیل که خطاب به انسان هاست ـ باید براساس ساختار منطق ارسطویی باشد. ساختار منطق ارسطویی مبتنی بر برهان و خطابه و جدل و شعر و سفسطه است. ساختار قرآن کریم نیز مبتنی بر منطق ارسطویی ـ یعنی منطق نوع بشر ـ است، منتهی از آنجا که قصد قرآن کریم خروج آدمی از ظلمت ها به نور است، با دوری جستن از تعابیر شعری (خیالی) و سفسطی (کاذب)، به برهان و خطابه و جدل اکتفا نموده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

منطق صوری فهم معنای واژه‌های قرآن

قرآن کریم دارای سطوح مختلفی است؛ گاهی قرآن را به‌عنوان یک «کل منسجم» درنظر می‌گیریم، گاهی آن را در حد یک سوره تقلیل می‌دهیم، زمانی یک آیه را درنظر داریم و در نهایت ممکن است به یک واژه از قرآن بسنده کنیم. هریک از این چهار سطح ویژگی‌ها و ارکان خاصی دارد. چنان‌که روش تفسیر آیه به آیه شامل آیات قرآن می‌شود، این روش می‌تواند به‌عنوان منطق صوری فهم معنای واژه‌های قرآنی نیز به‌کار رود. مقاله حاضر درنظ...

full text

صوری سازی در منطق گزاره ها و نقش ثوابت منطقی در آن

یکی از مباحث بنیادین فلسفه‌ی منطقْ صوری‌سازی است که تأمل در چیستی و چگونگی آن تلاش‌های منطق‌دانان را در سطح وسیعی متوجه خود ساخته است. صوری‌سازی را می‌توان به معنای تحلیل قضایا و استدلالات با توجه به صورت آن‌ها و بدون لحاظ کردن محتوای آن‌ها با هدف آشکار ساختن ساختار منطقی جملات دانست. فرگه، بنیان‌گذار منطق جدید، با الهام از مفهوم تابع و متغیر در ریاضی و تمایز میان مفهوم و شئ، قضایا را به دو بخش ...

full text

ابتکار غزالی در استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم

امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آن‌ها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...

full text

ابتکار غزالی در استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم

full text

صوری سازی در منطق گزاره ها و نقش ثوابت منطقی در آن

full text

بسط گرامر صوری برای نقشهای نحوی اسامی در قرآن کریم

قرآن کریم سرچشمه تمام علوم اسلامی است که به زبان عربی کلاسیک نگاشته شده است و این در حالی است که در بهره برداری از متون قرآنی توانمندیهای بسیار بالای پردازش رایانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بسامد وقوع گروههای اسمی در قرآن نسبت به سایر انواع کلمه بیشتر می باشد. در این میان اهمیت آگاهی از نقش اسم در درک آن بسیار حائز اهمیت است. در بین مطالعات انجام گرفته تاکنون تحقیقی که بیانگر دستوری صوری ب...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title:

آینه معرفت

جلد ۱۳، شماره ۳۶، صفحات ۰-۰

Keywords

قرآن کریم سوره آیه منطق ارسطویی(صوری) دستگاه منطقی حکمت موعظه جدل کتاب حجت قیاس.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com